chciałbym w kolejnych wątkach rozpocząć analizę i dyskusję na temat poszczególnych terminów pāli, które bywają fundamentalne do zrozumienia nauki Błogosławionego zachowanej w Kanonie Pāli. Mam nadzieję, że ktoś mnie wspomoże w tym swoją wiedzą i cierpliwością.
Na pierwszy rzut zdecydowałem się na termin nicca, którego zaprzeczenie anicca [a+nicca] jest jedną z tzw. tilakkhaṇa. Definicja ze słownika PTS mówi:
Poszczególne synonimy oznaczają:Nicca (przymiotnik) stały, ciągły, trwały D iii.31; S i.142; ii.109, 198; iv.24 sq., 45, 63; A ii.33, 52; v.210; Ps ii.80; Vbh 335, 426. W rzędzie z synonimami: nicca dhuva sassata avipariṇāmadhamma D i.21; S iii.144, 147;
Dhuva (przymiotnik) stały, ciągły, trwały; niezmienny, pewny, niezawodny D i.18; S i.142; iv.370; A ii.33; J i.19; v.121
Trzeci nie jest wyjaśniony bezpośrednio, jednak po rozbiciu, można otrzymać:Sassata (przymiotnik) wieczny, wiekuisty D i.13; iii.31 sq., 137 sq.; M i.8, 426; A i.41; Dh 255; Dhs 1099; J i.468; Miln 413; DA i.112; dhuvasassata pewny i niezawodny Bu ii.111 sq.=J i.19; sassatiyā na zawsze
avipariṇāmadhamma [a+vi+pariṇāma+dhamma] niezmienna dhamma (fenomen).
Zatem zaprzeczenie [anicca] będzie oznaczało: niestały, nieciągły, nietrwały, ale również zmienny, niepewny, zawodny.
Zatem gdy Błogosławiony pyta mnichów w bardzo ważnej SUTTCIE często wskazywanej jako wyjaśniającą doktrynę anattā:
nie pyta ich tylko o to czy są one trwałe, stałe i wieczne, ale również o to czy są pewne i niezawodne. Rozszerza to kontekst pytania, co również sugeruje w swoim artykule pt. "ALL ABOUT CHANGE" Czcigodny Ṭhañissaro Bhikkhu. Mówi on by umieścić naukę o anicca, w kontekście pytania, które zadawane jest według Błogosławionego przez ludzi o pewnej dozie mądrości, mianowicie: "Co będzie prowadzić do mojego długotrwałego dobra i szczęścia?" (por. CŪḶAKAMMAVIBHAṄGA SUTTA)."Jak sądzicie mnisi, czy formy materialne [uczucia, percepcje, inicjacje, świadomości] są nicca czy anicca?"
"Anicca, Panie." - [PTS] SN iii 66
Taṃ kimmaññatha bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā aniccaṃ vā'ti? Aniccaṃ bhante
W tak rozszerzonym kontekście dalszy ciąg dialogu jest znacznie czytelniejszy:
Dlatego też niewarto brać czegoś niepewnego za siebie lub swoje. (por. NATUMHĀKA SUTTA)"Czy to co jest anicca [niestabilne, niepewne] jest sukha [dające dobro i szczęście] czy dukkha [dające brak satysfakcji]?"
"Dukkha, Panie." - SN iii 66
Yaṃ panāniccaṃ, dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā'ti? Dukkhaṃ bhante.
Jeśli ktoś miałby jakieś uzupełnienia lub poprawki, to bardzo o nie proszę.
Pozdrawiam,
pk
